Dünyanın En Kısa Günü Hangi Ülkede? Küresel ve Yerel Bir Bakış
Bursa’nın soğuk kış sabahlarında, dışarıda her şey bembeyazken, bir yandan da “Dünyanın en kısa günü hangi ülkede?” diye düşündüm. Hani, kışın o kısa günlerde sabah 8 gibi güneş doğar, akşam ise 5 olmadan kararmaya başlar. Dışarıda o kadar kısa bir zaman dilimi var ki, sanki güneşin kaçtığı bir yerde yaşıyoruz. Ama dur, bu sadece Türkiye’deki kışın bir görünümü. Ya dünya çapında? O zaman, “Dünyanın en kısa günü hangi ülkede?” sorusu bambaşka bir boyut kazanıyor.
Kışın Kısa Günleri: Türkiye’de Nasıl Bir Görünüm?
Öncelikle Türkiye’ye bakarsak, kışın günler genellikle kısa ve karanlık olur. Ama bu, her yer için aynı şekilde geçerli değil. Mesela, Antalya’da yaşayan biriyle, Ardahan’daki birinin kış günü deneyimi çok farklıdır. Biz Bursa’da kışın biraz daha fazla karanlıkta kalıyoruz; erken akşam oluyor ve sabahlar geç açılıyor. Ama ülkemizde en kısa gün, 21 Aralık civarında yaşanır ve bu günde gece gündüzü tam olarak eşitler. Yani, gece tam 12 saat sürer, gündüz ise tam 12 saat. Fakat, bu denge tüm dünya için geçerli mi?
Dünyanın en kısa günü, tam olarak her yılın Aralık ayında yaşanıyor, ama her yerde o kadar kısa değil. Aslında dünyanın en kısa günü, kuzey kutup dairesinin içindeki yerlerde görülür. Bunu birazdan detaylandıracağım, ama önce Türkiye’deki kış günlerine geri dönelim.
Bursa’da, mesela 21 Aralık’ta saat 16:45 gibi güneş kayboluyor. Bu, neredeyse 8 saat süren bir gündüz anlamına geliyor. Kısa ama tatlı bir gün. Aslında bu kısa günler, bana biraz da yılın sonunu hissettiriyor. Geriye sadece birkaç gün kaldı ve takvimdeki sayfalar hızla sonlanıyor. Bu aralar, kışın kısa günleri biraz karamsarlık da katıyor insana, ama belki de tam o yüzden, güneşi daha çok özlüyoruz.
Dünyanın En Kısa Günü: Kutup Bölgelerinde Bir Fark
Şimdi, “Dünyanın en kısa günü hangi ülkede?” sorusunu biraz daha küresel bir açıdan ele alalım. En kısa günü yaşayan ülkeler aslında kutup bölgelerine yakın yerler. Özellikle Kuzey Yarımküre’deki Arktik bölgeleri, kışın en kısa günleriyle ünlüdür. O kadar kısa ki, bazı yerlerde neredeyse 24 saat karanlık olur.
Mesela, Norveç’in kuzeyinde yer alan Tromsø şehrinde, Aralık ayında güneş yaklaşık 2-3 ay boyunca hiç doğmaz! Yani, burada “kısa bir gün” demek neredeyse imkansız. Gecenin uzunluğu o kadar fazla ki, insanlar güneşin ne zaman doğacağını unutabiliyorlar. Tromsø’nün en kısa günü 21 Aralık civarında yaşanır ve o günün tamamı gece olur. Bu, dünyanın en kısa günü değil belki ama karanlığın etkisi o kadar derindir ki, orada yaşayanlar kışın bitmeyecek gibi hissedebiliyorlar.
Ama burası, dünyanın en karanlık yeri değil. Çünkü bir başka Kuzey Kutbu bölgesi olan İsveç’in Abisko kasabasında, 21 Aralık’ta gündüz 0 dakikadır. Hani gerçekten 0! Güneş hiç doğmaz. Abisko, kutup halkının yaşadığı ve dünyanın en kısa günüyle baş başa kaldığı yerlerden biridir. Yani, kışın o en kısa günlerini yaşamak gerçekten başka bir deneyim. Düşünsene, 24 saat gece!
Sadece Kısa Günler Değil, Kısa Hayatlar
Dünyanın en kısa günü diye sormak belki de sadece coğrafi bir sorudan ibaret değil. Bazı yerlerde o kadar uzun süre karanlık olur ki, insanlar buna alışmaya çalışır. Hani, hayatın doğal döngüsü sadece günün uzunluğu ya da kısa olmasıyla sınırlı değil. Bu kısacık günlerin içinde, insanlar farklı hayatlar kurar. O soğuk ve karanlık kutup bölgelerinde yaşayan insanlar, belki de her gün güneşi daha çok beklerler.
Benim için de kısa günler, biraz içsel bir şey oluyor. Bu kısa günlerin içinde, her anı biraz daha kıymetli kılmaya çalışıyorum. Akşamın erken kararması, bana hayatın hızla geçtiğini hatırlatıyor. Hani, sanki her şeyin biraz daha azını görecekmişim gibi. Bu da insanı hem daha çok düşündürüyor, hem de hayata karşı bir sorgulama getiriyor. Ama belki de karanlık, en çok içindeki ışığı görmek için fırsat verir.
Sonuç: Dünyanın En Kısa Günü Hangi Ülkede?
Dünyanın en kısa günü, aslında sadece bir takvim meselesi değil, bir yaşam tarzı meselesi. Kuzey Kutbu’ndan, güneydeki Antarktika’ya kadar, bu kısa günler farklı kültürlerde farklı şekillerde algılanıyor. Kayseri’de belki de biz, kışın o kısa günlerinde biraz daha karanlık hissetsek de, bu kısa günler dünyada farklı boyutlara ulaşabiliyor. Mesela, Norveç’in Tromsø şehri ya da İsveç’in Abisko kasabasında olduğu gibi, oradaki insanlar karanlık içinde yaşamayı öğreniyorlar.
Ama sonuç olarak, dünyanın en kısa günü 21 Aralık’tadır. Bu günü, Arktik bölgelerinde daha belirgin bir şekilde hissedebilirsiniz. Sonra bu soruya bakınca, aslında dünyanın en kısa günü nerede diye değil, o günü nasıl geçirdiğiniz sorusunu sormak daha anlamlı oluyor. Çünkü belki de dünyanın en kısa günü, kısalığıyla bizlere uzun bir hayat dersi verir.